20/06/2018 - Ομιλία Δασολόγου κ Κραββαρίτη με τίτλο Επιτρεπτές Επεμβάσεις στα Δάση

«Τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, αποτελούν έναν από τους κυριότερους παράγοντες του φυσικού περιβάλλοντος. Για το οποίο τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται και ενδυναμώνεται παγκόσμια μία αντίληψη, για την ανάγκη της προστασίας τους, μετά από τις μεγάλες καταστροφές που έχει υποστεί από τις διάφορες, κυρίως ενέργειες του ανθρώπου».

      Η χώρα μας, για πρώτη φορά, συμπεριέλαβε διατάξεις στο Σύνταγμα του 1975, που αναφέρονται στην προστασία των δασών με τα άρθρα 24 και 117 , με τα οποία επιβάλλεται η αυστηρή προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων, ενώ απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού τους, εκτός και αν προέχει για την εθνική οικονομία η γεωργική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση  που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον, όμως δεν γινόταν λόγος για τα ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις.

      Το 2001 έγινε τροποποίηση του άρθρου 24 ως προς αλλαγή χρήση των ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων, διότι αντιλήφθηκε η Πολιτεία ότι δεν ήταν σωστό και συμπεριλαμβάνει πλέον και τις ιδιωτικές δασικές εκτάσεις.

      Η μεγάλη συνεισφορά των δασικών εκτάσεων στο φυσικό περιβάλλον και η ανάγκη προστασίας τους, δεν συνεπάγεται απόλυτη απαγόρευση των επεμβάσεων.

      Άλλωστε η απόλυτη απαγόρευση της επέμβασης μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, είναι σίγουρο ότι θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα, όπως θα είχε επίσης καταστροφικά αποτελέσματα, η απόλυτη ελευθερία των επεμβάσεων.

      Όπως έλεγαν και οι Αρχαίοι Έλληνες «η άγαν ελευθερία άγει εις άγαν δουλεία», δηλαδή, η απόλυτη ελευθερία επεμβάσεων στα δάση, θα ήταν και η καταστροφή τους.

Στο πνεύμα αυτό, του Συντάγματος, οι επιτρεπτές επεμβάσεις ρυθμίζονται με νομοθετικές διατάξεις. Η αρχή έγινε με τον νόμο 998 του 1979, και με επόμενους νόμους, οι οποίοι τροποποίησαν ή συμπλήρωσαν τις αρχικές διατάξεις.

Για να είμαστε πιο σαφείς, πρέπει να διακρίνουμε τις επιτρεπτές επεμβάσεις, σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η μία κατηγορία είναι οι δασοκομικές επεμβάσεις, επιτρεπτές επεμβάσεις, που γίνονται στα πλαίσια της προστασίας και της διαχείρισης των δασών και δασικών εκτάσεων και είναι αποτέλεσμα και εφαρμογή της δασολογικής επιστήμης.

Η άλλη κατηγορία είναι οι επιτρεπτές επεμβάσεις, που ρυθμίζονται νομοθετικά και σκοπό έχουν να εξυπηρετήσουν την βιώσιμη ανάπτυξη, στο πνεύμα πάντοτε του Συντάγματος για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και της ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας και όπου αυτό επιβάλλεται από το δημόσιο συμφέρον.

Το δάσος είναι γνωστό ότι μπορεί να ζήσει, να αναπτυχθεί, να αναγεννηθεί και να προσφέρει τα αγαθά του, χωρίς την ανθρώπινη επέμβαση. Όμως, υφίσταται πολλές καταστροφές από φυσικούς παράγοντες, αλλά και από ενέργειες ανθρώπινες, οι οποίες μπορεί να είναι ακούσιες, ή εκούσιες, αλλά και από κάποιες τυχαίες ενέργειες.

Οι επεμβάσεις αυτές, για την προστασία και την ανάπτυξη των δασών γίνονται από την Δασική Υπηρεσία και είναι η τεχνητή αναδάσωση, η διαχείριση τους με σκοπό τη μεγαλύτερη και ποιοτικότερη παραγωγή του στην αειφορία των καρπώσεων, που είναι ο πρώτος όρος της δασολογικής επιστήμης.

Να μην ευλογήσω τα γένια μου, αλλά μετά αυτή την διατύπωση, την πήραν και την ακούμε τώρα παντού, την αειφορία, όχι των καρπώσεων, την αειφορία σε όλες τις δράσεις μας.

Όλες αυτές οι επεμβάσεις γίνονται με επιστημονικά δεδομένα, που έχουν προκύψει ύστερα από έρευνες της δασολογικής επιστήμης. Για την  προστασία και την διαχείριση του δάσους, χρειάζονται και κάποια έργα δασοτεχνικά.

Οι αντιπυρικοί δρόμοι ζώνες που γινόντουσαν κάποτε, σήμερα θεωρούνται καταστροφή του περιβάλλοντος.

Άρα δεν εξυπηρετεί, μπορεί να κάνει καταστροφή παρά προστασία. Γι’ αυτό και δεν κάνουμε. σήμερα καινούργιες τέτοιες.

Κάνουμε δρόμους για την πρόσβαση μηχανημάτων και οχημάτων. ή άλλα έργα που εξυπηρετούν τους δασοπονικούς σκοπούς.

      Σήμερα γίνονται έργα, που εξυπηρετούν κοινωνικές ανάγκες. Όπως είναι η διαβίωση του ανθρώπου μέσα στο δάσος, δηλαδή έργα αναψυχής, διάφορα κτίρια, εργοστάσια ξύλου και άλλα.

      Οι ωφέλειες που προκύπτουν από τις επιστημονικές επεμβάσεις στο δάσος, δεν μπορούν να γίνουν χωρίς να έχουμε και κάποια μικρή απώλεια χλωρίδας. Όμως η παροχή των έργων αυτών, είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι η μικρή απώλεια λίγης χλωρίδας.

      Οι επεμβάσεις αυτές συνοδεύονται και από μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

      Η αποστολή των δασών είναι πολλαπλή. Παρέχει αποτιμούμενα και μη αποτιμούμενα σε χρήμα, πολλά υλικά και άυλα αγαθά. Ξύλο δηλαδή, ρητίνη, οξυγόνο κλπ., αλλά ταυτόχρονα συμβάλει και στην ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας, της οικονομίας, του δημόσιου συμφέροντος, που αλλού ή διαφορετικά δεν θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί.

      Τώρα, με τις επιτρεπτές επεμβάσεις στα δάση, δεν ασχολείται η δασολογική επιστήμη, αλλά αυτές τις επιβάλλει η βιώσιμη ανάπτυξη και οι κοινωνικές ανάγκες.

      Φυσικά, όλες οι επιτρεπτές επεμβάσεις, έχουν ρυθμιστεί και προβλέπονται από διατάξεις νόμων. Γίνονται δε, μετά από έγκριση της αρμόδιας Αρχής, η οποία επιβάλλει και οποιουσδήποτε όρους θεωρεί απαραίτητους για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, οι οποίες συνοδεύονται πάντα από περιβαλλοντικές μελέτες.

      Οι κυριότερες επεμβάσεις, περιλαμβάνονται στο Ν. 998 του ’79, όπως αυτός τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε μέχρι σήμερα για να περιλάβει επεμβάσεις όπως την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι οι ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά. Ο πρώτος που ασχολήθηκα με το θέμα αυτό και έγινε η σχετική προσθήκη.

      Σαν πρώτη επιτρεπτή επέμβαση, θα αναφέρω την γεωργική εκμετάλλευση, παράγραφος 1 του άρθρου 24 του Συντάγματος. Είναι η μόνη ρητή επέμβαση που αναφέρει το Σύνταγμα, ενώ αυτές που εξυπηρετούν την Εθνική Οικονομία και επιβάλλεται από το δημόσιο συμφέρον είναι οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις και όλα τα στρατιωτικά έργα που απαιτούνται για την άμυνα της χώρας, μικρά και μεγάλα δημόσια έργα, όπως είναι οι εθνικοί δρόμοι, οι επαρχιακοί δρόμοι, το δημοτικό οδικό δίκτυο, οι αγροτικοί δρόμοι, τα υδροηλεκτρικά έργα, δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, μετεωρολογικοί σταθμοί, κεραίες τηλεφωνίας, τηλεόρασης, ραδιοφώνου, σχολεία, εκκλησίες, μονές, αθλητικές εγκαταστάσεις, γήπεδα, σκοπευτήρια, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, τουριστικές εγκαταστάσεις, χιονοδρομικά κέντρα, υπαίθρια θέατρα, αρχαιολογικές έρευνες και προστασία αρχαιολογικών χώρων.

      Χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και επεξεργασίας λυμάτων, βιομηχανικές περιοχές και βιομηχανικά πάρκα, τα γνωστά όπως τα ξέρουμε ΒΙΠΕ ΚΑΙ ΒΙΟΠΑ. Μεταλλεία και λατομεία μαρμάρου και αδρανών υλικών, μαζί με τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας των  υλικών και των προϊόντων.

      Εγκαταστάσεις που έχουν σχέση με την διαβίωση του ανθρώπου μέσα στο δάσος, το δασογενές περιβάλλον, όπως είναι κατασκηνώσεις, τα δασικά χωριά και τελευταία οικισμοί για φιλοξενία επαναπατριζόμενων Ελλήνων.

      Οι πιο πάνω επεμβάσεις, θεσμοθετήθηκαν στα πλαίσια του πνεύματος της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Συντάγματος όπως σας είπα και εφαρμόστηκαν, αφού κρίθηκε ότι προέχουν για την εθνική οικονομία και εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

      Σαν τελευταίο θέμα θα αναφερθώ, στο μείζον θέμα που απασχολεί τους Ο.Σ. Είναι η οικιστική επέμβαση στα δάση. Η Πολιτεία, κατά καιρούς, κρίνοντας το δημόσιο συμφέρον που προκύπτει από αυτή την οικιστική ανάπτυξη, συμπεριέλαβε στο νόμο του 998 του ’79, μία διάταξη, σύμφωνα με την οποία μπορούσαν οι Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί να αποκτήσουν δάση και δασικές εκτάσεις.

      Αφού κρινόταν προηγουμένως η οικιστική καταλληλότητά τους, προκειμένου να οικοδομήσουν. Δυστυχώς όμως, λόγω αντίθετων αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν επετράπη ποτέ αυτό να γίνει  πραγματικότητα και θεωρήθηκε η ένταξη δασών και δασικών εκτάσεων σε σχέδιο πόλης, ως αντισυνταγματική. Και έτσι οι Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί δεν μπόρεσαν μέχρι τώρα, να αξιοποιήσουν τις εκτάσεις που νόμιμα αγόρασαν και για το σκοπό που τις αγόρασαν.

      Παρά το γεγονός ότι, με νομοθετικές ρυθμίσεις, έχουν νομιμοποιηθεί κάποιοι οικισμοί μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, ένα παράδειγμα είναι η νομιμοποίηση του σχεδίου πόλεως της Ανθούσας.

      Ένα άλλο παράδειγμα. Οι οικισμοί Τιτάν στη Μάνδρα και ο Άγιος Νεκτάριος στα Βίλια, είναι μέσα σε δάση με σχέδια πόλης.

Πρόσφατα, με τον νόμο 4280 του ’14, σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα Ο.Σ. επετράπη να ενταχθούν σε σχέδια πόλης, με συγκεκριμένους όρους δόμησης πολύ αυστηρούς.

      Ελπίζω, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας, να επανεξετάσει τη θέση του και να δεχτεί ότι η ένταξη δασών και δασικών εκτάσεων σε σχέδιο πόλης, εξυπηρετεί  πάνω από όλα το δημόσιο συμφέρον, σε συνδυασμό με την οικονομική ανάπτυξη και την εξασφάλιση του θετικού περιβαλλοντικού ισοζυγίου.

      Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση, να συμφωνήσουν κάποτε η εκτελεστική εξουσία και η δικαστική. Δεν μπορεί δηλαδή η εκτελεστική εξουσία να θεωρεί ότι είναι σύμφωνη με την επιταγή του άρθρου 24 του Συντάγματος, ότι εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και για να γίνονται σχέδια πόλης μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, να θεωρεί τις επεμβάσεις αυτές συνταγματικές και η δικαστική εξουσία να τις θεωρεί αντισυνταγματικές. Οπότε δεν εφαρμόζονται οι αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας.

      Οι Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί και κατ’ επέκταση όλα τα μέλη τους, δεν αυθαιρετούν. Δεν χτίζουν δηλαδή παράνομα στις εκτάσεις δασικού χαρακτήρα, που έχουν στην κυριότητά τους. Γιατί λοιπόν να υφίστανται μια μακροχρόνια ταλαιπωρία, εγώ θα έλεγα και ομηρία, χωρίς καμία εναλλακτική λύση.

      Και θα σας πω ότι το Δημόσιο δεν έχει εκτάσεις να σας ανταλλάξει, με αυτές που κατέχετε θα φτιάξετε τον οικισμό εκεί που θέλετε.

Όπως επίσης και η μεταφορά του συντελεστή δόμησης, να το μεταφέρετε κάπου αλλού. Το κάπου αλλού πάλι δεν υπάρχει. Αλλά δεν μπορεί να μεταφερθεί ένα δικαίωμα, το οποίο δεν υπάρχει.

Αφού απαγορεύεται να χτίσετε σε μία έκταση, πώς έχετε δικαίωμα να μεταφέρετε το συντελεστή δόμησης.

Δυστυχώς, στη χώρα μας η απόλυτη απαγόρευση της ένταξης δασικών εκτάσεων σε οικιστική αξιοποίηση, έχει δημιουργήσει μία άναρχη και παράνομη κατάσταση οικισμών και μεμονωμένων κτισμάτων στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, που δεν τιμά καθόλου την πατρίδα μας, λέγοντας ότι ανήκουμε στα πολιτισμένα ευρωπαϊκά κράτη.

Δείτε τι γίνεται σε όλα τα κράτη του κόσμου  και στην Αμερική, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Πορτογαλία, Φινλανδία, Καναδάς, υπάρχει οικιστική αξιοποίηση των δασών. Που είναι όμως νόμιμη, επιτρέπεται δηλαδή εκεί.

Ακόμα, θα αναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Θα αναφερθώ στη γειτονική μας Τουρκία. Στα Πριγκηποννήσια, απαγορεύεται η οικοδόμηση αγροτικών εκτάσεων, επιτρέπεται όμως των δασικών.

Ένα άλλο παράδειγμα. Πριν από κάποια χρόνια υπήρξε ένα ενδιαφέρον γαλλικό, να δημιουργηθεί  ένα γαλλικό χωριό στη Σάμο, στη Βορειοανατολική Σάμο. Εκεί όμως οι εκτάσεις οι οποίες ενδιέφεραν τους Γάλλους, ήταν δασικές.

Απορρίφθηκε το αίτημά τους και το γαλλικό χωριό έγινε στις ακτές της Τουρκίας.

Σήμερα λοιπόν που η πατρίδα μας περνάει τόσο δύσκολες στιγμές και η οικοδομική δραστηριότητα έχει υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα των τελευταίων εκατονταετιών θα έλεγα, οι Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί έχω τη γνώμη ότι μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά, στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Και θεωρώ ότι περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η ένταξη κάποιων, τμημάτων δασών και δασικών εκτάσεων στα σχέδια πόλης, επιβάλλεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος και επομένως εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον και είναι σύμφωνο δηλαδή με την συνταγματική επιταγή. Αλλά από την άλλη αποτελεί και εξόχως πατριωτικό καθήκον για αυτούς που αποφασίζουν.